Is je huidige speelstijl DROP of TOP? Wat is TOP eigenlijk en wat betekent het voor jou als trainer/coach? Waarschijnlijk heb je door het volgen van een (trainers) cursus en/of ervaring in de dagelijkse praktijk al flink wat verbeterstappen doorgevoerd. TOP natuurlijk!
Kun je na het uitvoeren van deze verbeterstappen jezelf al het etiket TOPPER geven?
Bovenstaande vragen raken de manier waarop je naar jezelf kijkt. Of wellicht anderen naar jou kijken. Het doet er niet toe wat de uitkomst is. TOP of DROP. Het gaat om de mindset! Welke mindset? Dat het brein en wat je denkt (ben ik TOP of DROP) een essentiële rol spelen bij het succesvol toepassen van Tactische Periodisering.
Hoe dat (neurologische) BREIN je Morphocyclus (weekplanning) raakt lees je in deze blog!
Ben je er nog of wordt het te moeilijk? Kijk dan bijvoorbeeld eerst even naar het volgende plaatje (ter ontspanning?!) en begin dan met de warming up met de 7 invalshoeken!

Afbeelding 1: De weekcyclus binnen tactische periodisering
Achter Tactische Periodisering zit een bredere gedachte!
Dat wist je vast al wel. De werking van de hersenen heeft invloed op hoe jij je planning in de week “wegzet”. Binnen Tactische Periodisering noemen we dit Horizontal Alternation. Kortom in bovenstaand plaatje is rekening gehouden met de nodige hersteltijd na een wedstrijd. Zowel in fysieke zin (herstel spieren) als in neurologische zin (herstel brains).
Hoe dat werkt?
Voordat we dat laten zien in het volgend plaatje eerst in het kort welke invalshoeken een rol spelen bij Tactische Periodisering. Neuro is daar de 1e van. We benoemen er 7 maar er zijn der vast meer. Het gaat om het voorbeeld. Een invalshoek hoef je niet in detail te weten. Het is wel prettig dat je weet dat ze bestaan en dat er logische verbanden zijn.
Wat te denken van deze 7 invalshoeken?
- Neurowetenschap: Hoe steviger de verbindingen tussen de hersencellen zijn, hoe meer ruimte er is voor plasticiteit welke groei als sporter of specialist mogelijk maakt.
- Performance Ontwikkel vraag: Heeft de speler uit je team de ontwikkelpotentie om succesvol te zijn binnen Tactische Periodisering? Waar staat hij nu? En waarom denk je dat het beter kan en hoed dan? Is het meetbaar?
- Sociologie: Beïnvloeden van het gedrag van de spelers in relatie tot je speelwijze / game model.
- Performance Ontwikkel vraag: Vertoont de speler het juiste gedrag binnen jou manier van spelen?
- Psychologie: Het gedrag van de speler in de praktijk evalueren.
- Performance Ontwikkel vraag: Kun je het gedrag van de speler met hem bespreken als je kijkt wat de methode van jou in samenwerking met je speler vraagt?
- Systeem theorie: Voetbal beschouwen we als een systeemsport welke wordt uitgeoefend door twee teams die 11 tegen 11 spelen.
- Performance Ontwikkel vraag: Is Tactisch Periodiseren voor jou een speelwijze die je systematisch kunt overbrengen op je team?
- Fractalen: Het individu is onderdeel van een linie, een linie werkt samen met een tweede linie en meerdere linies vormen één geheel.
- Performance Ontwikkel vraag: Ben je in staat om binnen het gehanteerde gamingmodel meerdere onderdelen te herkennen en die specifieke oefenvormen aan te bieden?
- Complexiteit: Het spel voetbal is chaotisch en ongestructureerd. Door de vele samenwerkingen binnen het spel is geen situatie gelijk. Dit maakt het spel complex!
- Performance Ontwikkel vraag: Hoe kun je met de keuze voor Tactische Periodisering die complexiteit verminderen?
- Chaos theorie: Voetbal is een spel dat veelal bestaat uit omschakel momenten, dit maakt het spel chaotisch omdat team A de bal steeds aan Team B kan verliezen “en andersom”. Trainen vanuit chaos stimuleert o.a. de creativiteit, oplossingsgerichtheid en keuzesnelheid van een speler.
- Performance Ontwikkel vraag: Ben je in staat om dit (fouten maken mag, is noodzakelijk voor verbetering) te vertalen naar je spelers?
Je vraagt je wellicht af wat je er mee kan in de praktijk. Kijk gerust eens naar wat je per invalshoek hebt bedacht. Dat helpt je zeker.
Belangrijkste is dat hersenen “bewust” nadenken over wat je leest. Hoezo bewust? We bedoelen vertaald naar je eigen situatie binnen je club of team. Kortom de dagelijkse praktijk dus. Je hoeft het (nog) niet te begrijpen. De essentie is dat iets begrijpen begint met erover na te denken.
Klinkt logisch toch? Maar dat kan haaks staan op de wens om snel resultaat halen. Wat bij veel ambitieuze teams vaak centraal staat. Dat nadenken en snel resultaat halen soms samen gaan is prima. Welke trainer houd er nou niet van deze challenge!?
Kortom nadenken (brains!) is een belangrijk onderdeel binnen Tactische Periodisering. Let op: Tactische Periodisering is dus niet alleen een fysieke methode. Maar ook een expertise waarin je succesvoller wordt naarmate je er meer ervaring in krijgt en er dus bewust over nadenkt.
Wat dus niet werkt is aan een collega trainer vragen om een kopietje van zijn weekplanning (Morpho Cyclus) en precies het zelfde gaan doen. Samengevat: Het is en blijft maatwerk voor jou en je team. Dus gebaseerd op de ontwikkelstap die JIJ MET JE TEAM wilt maken.
Waar kun jij over nadenken als je dus aandacht wil besteden aan het brain deel?
Herkenbaar? Klinkt logisch toch. Een voorbeeld?
Denk is aan vragen zoals:
- Welke oefenvormen ga ik gebruiken en hoe laat ik de spelers steeds meer nadenken over de oefeningen?
- Hoe begin ik eenvoudig (4×10 meter) en hoe bouw ik de complexiteit op (extra handelingen tijdens die 4×10 meter)?
- Hoe bouw je daarna de complexiteit weer verder op en vooral wanneer?
- Hoeveel hersteltijd hebben de (brains van de) spelers nodig en waarom?
- Etec…..
Allemaal vragen die vaak verschillen per team en de fase van ontwikkeling. Bovendien ook afhangen van op welk nivo je voetbalt, hoelang je al met Tactische Periodisering bezig bent en….. jou enthousiasme (mindset).
Implementeer Tactische Periodisering ook met aandacht voor de brains!

Traningscomplexiteit: HOE bouw ik mijn WEEKPLANNING?
Tot slot nog een voorbeeld van hoe de vermoeidheid van de brains (en fysiek) na een wedstrijddag is verwerkt in de weekplanning.
In dit voorbeeld wordt er na de wedstrijddag (zaterdag) rekening gehouden met zowel het fysieke- als de mentale herstel, van het team of het individu. Dit is essentieel binnen Tactische Periodisering.
Zoals je in afbeelding 2 kunt zien bouwen we de trainingscomplexiteit in de week op en weer verder af. Het mentale herstel neemt een belangrijke plaats in. Samengevat: Het herkennen en erkennen van mentale vermoeidheid is binnen Tactische Periodisering minstens zo belangrijk als omgaan met fysieke vermoeidheid.
Zie de rode delen met een voorbeeld van hoe dat kan doorwerken in je weeklplanning.

Afbeelding 2: De verhouding tussen Mentale- & Fysieke vermoeidheid, supercompensatie en de Trainingscomplexiteit
Tot slot
We hebben het in deze blog gehad over de vraag waarom je brains een belangrijk onderdeel zijn van de Morpho cyclus binnen tactische periodisering. Om dat goed te begrijpen is het dus handig dat je weet dat er meerdere invalshoeken zijn waarop je naar tactische periodisering kunt kijken.
Je brains met als basis de neuro wetenschap is er daar 1 van. Het inbouwen van zowel mentaal- als fysiek herstel in je weekcyclus, zien we als een belangrijke succesfactor bij het toepassen van tactische periodisering in de praktijk.
Hebben we tot slot nog een vraag voor jou … kan deze aanpak voor jou iets betekenen of wil je er meer van weten? Schrijf je gerust in voor de komende Thema Blogs of volg ons op Twitter.
Veel verbeterplezier!
Team Performance Ontwikkeling i.s.m. Björn Zwikker (Student tactical periodization- Frade Academy Porto)